Kwiaty, mandale, motywy zwierzęce, świąteczne, okolicznościowe… Desenie popularne nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Obrusy z nadrukami, kolorowe serwety i ściereczki wyprodukowane w żyrardowskich Zakładach Lniarskich do dziś goszczące w niejednym domu. Dzięki realizacji kolejnego projektu w najbliższym czasie stare fabryczne wzory ponownie ujrzą światło dzienne.

Zabytkowe wzornictwo Zakładów Lniarskich to jeden z tematów działalności Muzeum Lniarstwa. Budynek starej fabrycznej drukarni, który dziś stanowi siedzibę naszej placówki pozostawił nie tylko zapach farby, ale przede wszystkim pokaźną kolekcję (ok. 700 szt.) oryginalnych szablonów sitodrukowych. Dzięki nim możliwe będzie podjęcie działań związanych z odwzorowaniem starych wzorów obrusowych, odzieżowych, obiciowych, czy dekoracyjnych. Dziś zakładowe dziedzictwo związane z drukiem sitowym oglądać możecie na wystawie pn. „Tkane sita” prezentującej nie tylko kilkadziesiąt wielkoformatowych szablonów sitodrukowych, ale również komplet maszyn służących do prawidłowego przeprowadzenia procesu druku.

Sitodruk obok haftu czy tkania żakardowego był niegdyś jedną z najbardziej popularnych metod ozdabiania tkanin. Początkowo w żyrardowskiej fabryce druk wykonywano ręcznie, jednak w drugiej połowie XX wieku proces ten zmechanizowano. Technika sitodruku płaskiego filmowego polegała na przeciśnięciu farby przez niezakryte w siatce szablonu oczka. Zdarzało się, że bardziej skomplikowane wzory składały się z kilku kolorów, a co za tym idzie do nadruku potrzeba było wielu odrębnych szablonów odpowiadających danej liczbie barw we wzorze. Choć dziś metoda druku sitowego nie jest już tak popularna we włókiennictwie, jak kiedyś i kojarzy się raczej z przemysłem poligraficznym, zależy nam na tym, by wiedza związana z tą techniką druku nadal była zgłębiana i przekazywana.

Z racji pandemii i wynikających z niej obostrzeń, zaplanowane w naszym projekcie bezpłatne dla mieszkańców Żyrardowa warsztaty dedykowane technice sitodruku nie odbędą się zgodnie z pierwotnym założeniem. W ramach kontynuowania miejskiej tradycji powstanie jednak krótki film instruktażowy prezentujący przeprowadzenie prawidłowego procesu druku. Do jego powstania niezbędne będą poddane reprodukcji dawne wzory fabryczne, które niebawem wykorzystamy również do produkcji muzealnych gadżetów promocyjnych.

Projekt „SITOdruk – warsztaty sitodrukowe nawiązujące do wzornictwa przemysłowego Zakładów Lniarskich w Żyrardowie”, realizowany przez Lokalną Organizację Turystyczną Mazowsza Zachodniego, został dofinansowany ze środków budżetu Miasta Żyrardowa.